ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ B'

 τέως  Βασιλιάς Κωνσταντίνος, Κωνσταντίνος Γλίξμπουργκ, Βασιλείς Κωνσταντίνος, βασιλιάς Κωνσταντίνος, τέως Βασιλέως Κωνσταντίνου, πρώην Βασιλιάς Κωνσταντίνος, Βασιλεύς Κωνσταντίνος, Κωνσταντίνος - Άννα Μαρία,  ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

(1890-1947)

Ο Πρίγκιπας Γεώργιος, πρωτότοκος γιός του Βασιλέως Κωνσταντίνου Α΄, γεννήθηκε στις 7/20 Ιουλίου του 1890. Η είδηση της γέννηση του διαδόχου χαιρετίσθηκε με ενθουσιασμό από τον αθηναϊκό λαό ενώ στις 11.00 ώρα, από τα πυροβολεία της Αθήνας, ρίφθηκαν 121 κανονιοβολισμοί.

Διαδέχτηκε τον πατέρα του το 1922, όταν η Ελλάδα διένυε μια ταραγμένη περίοδο. Δύο συνταγματάρχες, ο Νικόλαος Πλαστήρας και ο Στυλιανός Γονατάς, είχαν υποκινήσει εξέγερση στη Χίο ζητώντας την παραίτηση του Κωνσταντίνου Α΄. Οι Συνταγματάρχες εκτέλεσαν τον Πρωθυπουργό Γούναρη και άλλους πέντε. Ο Βασιλεύς Γεώργιος Ε΄ της Μεγάλης Βρετανίας έστειλε πολεμικό πλοίο για να σώσει τον εξάδελφό του Πρίγκιπα Ανδρέα (τον μικρότερο αδελφό του Κωνσταντίνου Α΄ και πατέρα του μετέπειτα Δούκα του Εδιμβούργου) ο οποίος είχε συλληφθεί από τους συνταγματάρχες. Τελικά, επετράπη στον πρίγκιπα και στην οικογένειά του να εγκαταλείψουν την Ελλάδα.

 

Ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ αισθανόταν πως και ο ίδιος θα έπρεπε να φύγει στην εξορία σε ένδειξη διαμαρτυρίας, αλλα ο Συνταγματάρχης Μεταξάς - ο οποίος πίστευε πως το κίνημα θα κατέρρεε - τον έπεισε να παραμείνει στο Τατόι. Η κατάσταση έγινε ακόμα πιο συγκεχυμένη όταν τον Ιούλιο του 1923 επανασυστήθηκε ο αντιμοναρχικός Στρατιωτικός Σύνδεσμος. Λίγο αργότερα, ο Μεταξάς επιχείρησε ανεπιτυχώς να ανατρέψει τους συνταγματάρχες και τους αντιπάλους της βασιλευομένης δημοκρατίας. Πολλοί Έλληνες πίστεψαν ότι ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ γνώριζε από πρίν για την συνομωσία του Μεταξά.

Οι εκλογές του Δεκεμβρίου του 1923 ανέδειξαν ένα κοινοβούλιο όπου τη συντριπτική πλειοψηφία την είχαν οι αντιμοναρχικοί. Το βασιλικό ζεύγος πραγματοποίησε ταξίδι στη Ρουμανία, γενέτειρα της συζύγου του Γεωργίου Ελισάβετ. Κατά την απουσία τους ανακηρύχθηκε αβασίλευτος δημοκρατία στις 25 Μαρτίου του 1924.

Ο Γεώργιος Β΄ κατέφυγε στο Λονδίνο, όπου τον ακολούθησε λίγους μήνες αργότερα ο Διάδοχος Παύλος. Ύστερα από ένα μακρύ διάστημα χωριστής διαβίωσης - κατά το οποίο η Βασίλισσα Ελισάβετ είχε επιστρέψει στη γενέτειρά της Ρουμανία - το βασιλικό ζεύγος χώρισε με διαζύγιο που εκδόθηκε το 1935. Καθώς ήταν άτεκνο, πρώτος στη σειρά της διαδοχής βρέθηκε ο Πρίγκιπας Παύλος, νεότερος αδελφός του Βασιλέως Γεωργίου Β΄. Εκείνη την εποχή, ο Διάδοχος Παύλος εργαζόταν σε εργοστάσιο αεροπλάνων στο Κόβεντρι, όπου χρησιμοποιούσε το όνομα Πώλ Μπέκ.

Η νέα Ελληνική Δημοκρατία πέρασε από διαδοχικές κρίσεις. Το Μάρτιο του 1935 έλαβε χώρα μια σοβαρή αλλά ανεπιτυχής εξέγερση υπό το Βενιζέλο και το Στρατηγό Πλαστήρα. Τον Ιούλιο του ίδιου έτους ο Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Στρατηγός Κονδύλης (ο οποίος ήταν ένθερμος αντιμοναρχικός) δήλωσε ότι πίστευε πως πρέπει να αποκατασταθεί η συνταγματική μοναρχία, καθώς θεωρούσε ότι αυτή θα επέφερε την ομαλότητα και τον σεβασμό στο κράτος. Ο Κονδύλης έγινε Πρωθυπουργός τον Οκτώβριο του 1935, και στις 3 Νοεμβρίου του ίδιου έτους διεξήχθη δημοψήφισμα σχετικά με την επαναφορά της μοναρχίας. Υπέρ της αποκατάστασης της μοναρχίας ψήφισαν 1.491.992, και κατά μόλις 32.454. Ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ και ο Διάδοχος Παύλος επέστρεψαν στην Ελλάδα στις 25 Νοεμβρίου του 1935 εν μέσω γενικού ενθουσιασμού.

Κατά τους πρώτους εννέα μήνες της βασιλείας του, ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ προσπάθησε να δρομολογήσει μια σωστή δημόσια διοίκηση. Απομάκρυνε το Στρατηγό Κονδύλη όταν εκείνος εναντιώθηκε στη γενική αμνηστία που παραχώρησε ο Βασιλεύς στους υπηκόους του - η οποία, μαζί με την άφιξη των προσφύγων από τη Μικρά Ασία, ενδυνάμωσε το χώρο της άκρας Αριστεράς.. Ο Βασιλεύς τοποθέτησε το Στρατηγό Μεταξά στη θέση του Πρωθυπουργού. Στις 4 Αυγούστου του 1936, ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ εξουσιοδότησε το Μεταξά να εγκαθιδρύσει προσωρινή δικτατορία, εν΄ όψει της επικείμενης γενικής απεργίας που είχε κηρύξει το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.

Στις 17 Νοεμβρίου του 1936, τα λείψανα του Βασιλέως Κωνσταντίνου Α΄, της συζύγου του Βασιλίσσης Σοφίας και της μητέρας του Βασιλίσσης Όλγας μεταφέρθηκαν από τη Φλωρεντία στην Ελλάδα. Ακολούθησε δημόσια κηδεία στην Αθήνα και επανενταφιασμός στην οικογενειακή κατοικία του Τατοΐου.

Ο Γεώργιος Β΄ πίστευε πως μπορούσε να ελέγξει το Μεταξά, η καθιέρωση ωστόσο του οποίου ως φασιστικού ηγέτη έφερε σε πολύ δύσκολη θέση το βασιλέα.

 

Εξακολούθησε να ασκεί προσεχτική πολιτική καθώς αναπτυσσόταν ο κίνδυνος σύρραξης ανάμεσα στην Μεγάλη Βρετανία και τη Χιτλερική Γερμανία. Διατήρησε τους στενούς δεσμούς του με το Βασιλικό Οίκο της Βρετανίας. Ο Διάδοχος Παύλος επρόκειτο να παντρευτεί την Πριγκίπισσα Φρειδερίκη του Ανοβέρου, Δούκισσα του Μπρούνσβικ-Λύνεμπουργκ, η οποία ήταν 34η στη σειρά της διαδοχής του Βρετανικού θρόνου, πράγμα που κατέστησε αναγκαία την επίσημη συγκατάθεσή - η οποία και δόθηκε - του Βασιλέα Γεωργίου ΣΤ΄ της Μεγάλης Βρετανίας για την τέλεση του γάμου.

Εντούτοις, τρεις ανώτατοι αξιωματούχοι των Ναζί, ο Γκέριγκ, ο Γκέμπελς και ο Σάχτ, επισκέφτηκαν σε στενή αλληλουχία την Αθήνα το 1937.. Ο βασιλικός γάμος ωστόσο επέφερε πολύ μεγαλύτερα οφέλη από άποψη προπαγάνδας για τους αγγλόφιλους στην Ελλάδα παρά για τη Γερμανία.

Η πρώτη κόρη του Διαδόχου Παύλου και της Πριγκίπισσας Φρειδερίκης, η Σοφία (μετέπειτα σύζυγος του Βασιλέως Χουάν Κάρλος της Ισπανίας), γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου του 1938. Ο πρωτότοκος γιός τους, ο Κωνσταντίνος, γεννήθηκε στις 2 Ιουλίου του 1940. Έμελλε να γίνει ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος Β΄ της Ελλάδας.

Μετά τις ταχύτατες και θριαμβευτικές νίκες του Χίτλερ στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δημιουργήθηκε μεγάλη ένταση ανάμεσα στην Ιταλία του Μουσολίνι - ο οποίος οραματιζόταν τη δική του γρήγορη επικράτηση - και την Ελλάδα του Μεταξά. Τον Οκτώβριο του 1940, η Ιταλία έστειλε τελεσίγραφο στην Ελλάδα ζητώντας από την Αθήνα να της παραχωρήσει στρατηγικά σημεία-κλειδιά της επικράτειάς της. Κατά τη σύρραξη που επακολούθησε, οι Έλληνες εξεδίωξαν τους Ιταλούς εισβολείς από την Ήπειρο και διείσδυσαν στα βουνά της Αλβανίας. Ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄, ως Γενικός Αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, παρέμεινε στην Αθήνα για να προεδρεύει των συσκέψεων του Πολεμικού Συμβουλίου στο Ξενοδοχείο της Μεγάλης Βρετανίας. Ο Διάδοχος Παύλος πραγματοποίησε συχνές επισκέψεις στο μέτωπο.

 

Ο Στρατηγός Μεταξάς πέθανε στις 29 Ιανουαρίου του 1941, και ο Βασιλεύς Γεώργιος ανέθεσε την πρωθυπουργία στον τραπεζίτη Αλέξανδρο Κορυζή. Οι Βρετανοί υποστήριξαν τον Ελληνικό αγώνα κατά της Ιταλίας στέλνοντας ένα μικρό εκστρατευτικό σώμα, αλλά στις 6 Απριλίου του 1941 οι Γερμανοί ήρθαν προς ενίσχυση της Ιταλίας. Η Θεσσαλονίκη έπεσε στις δυνάμεις του Άξονα.

Καθώς η κατάσταση χειροτέρευε, πολλά μέλη της Ελληνικής Βασιλικής Οικογένειας αναχώρησαν από την Αθήνα για την Κρήτη στις 22 Απριλίου με ένα Βρετανικό υδροπλάνο τύπου Σάντερλαντ. Ο Βασιλεύς Γεώργιος αναχώρησε για την Κρήτη την ημέρα της ονομαστικής εορτής του, στις 23 Απριλίου. Η Βασιλική Οικογένεια έγινε δεκτή με Γερμανικές επιδρομές. Ύστερα από μια εβδομάδα έντονης αβεβαιότητας, τα περισσότερα μέλη της Βασιλικής Οικογένειας μεταφέρθηκαν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ενώ ο Βασιλεύς Γεώργιος προσπάθησε να παραμείνει στην Κρήτη. Η σθεναρή αντίσταση των Ελληνικών και Βρετανικών στρατευμάτων λίγο έλειψε να αποκρούσει τη Γερμανική από αέρος επίθεση.

Αλλά το Μάιο ο συμμαχικός Διοικητής Στρατηγός Φρέυμπεργκ αποφάσισε την εγκατάλειψη του νησιού. Ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ και η συνοδεία του ακολούθησαν μιαν εξαντλητική πορεία προς τη νότια ακτή της Κρήτης, περνώντας με μουλάρια μέσα απο βαθιές χαράδρες. Το Βρετανικό αντιτορπιλικό Ντίκοϋ τους μετέφερε στην Αίγυπτο, όπου ζούσε μεγάλη Ελληνική κοινότητα. Στο Βασιλέα Γεώργιο Β΄ απονεμήθηκε το Βρετανικό Μετάλλιο Εξόχου Υπηρεσίας (DSO) για τη γενναιότητα που επέδειξε κάτω από τα εχθρικά πυρά.

Η οικογένεια μετακόμισε από την Αίγυπτο στη Νότια Αφρική, απ' όπου αρκετά σύντομα ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ και ο Διάδοχος Παύλος αναχώρησαν για το Λονδίνο. Εκεί ίδρυσαν τα γραφεία της εξόριστης κυβέρνησης.

Το αντιστασιακό κίνημα κατά των Γερμανών στην Ελλάδα περιελάμβανε και τους αντιμοναρχικούς κομμουνιστές, και αναπόφευκτα σε μια περίοδο τέτοιας αναταραχής και κινδύνου το μέλλον της Ελληνικής μοναρχίας τέθηκε υπό αμφισβήτηση. Στη Βρετανία ο Ουίνστων Τσώρτσιλ υποστήριζε τον Βασιλέα Γεώργιο Β. Το Μάρτιο του 1944 οι Κομμουνιστές σχημάτισαν δική τους κυβέρνηση, την Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ).

Το Μάιο του 1944, καθώς η πλάστιγγα είχε γείρει κατά των Γερμανών, ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ προσέφερε την υποστήριξή του στις προσπάθειες του Γεωργίου Παπανδρέου (που ήταν αντικομμουνιστής και αντι-Βενιζελικός) να δημιουργήσει κυβέρνηση εθνικής ενότητας σε μια ειδική διάσκεψη στο Λίβανο. Με τη Συμφωνία της Καζέρτα ανάμεσα στον Υπουργό παρα τω Γενικώ Συμμαχικώ Επιτελείω Χάρολντ Μακμίλλαν και τον Παπανδρέου το Σεπτέμβριο του 1944, οι Βρετανοί ανέλαβαν να εποπτεύσουν την ομαλή απελευθέρωση της Ελλάδας κατά την αποχώρηση των Γερμανών. Οι Βρετανικές δυνάμεις μπήκαν στην Αθήνα στις 14 Οκτωβρίου του 1944.

Το Δεκέμβριο του 1944 ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος καθώς οι Έλληνες αντιμοναρχικοί κομμουνιστές συγκρούστηκαν με τις συμμαχικές δυνάμεις στην Αθήνα. Ο Τσώρτσιλ και ο Υπουργός του των Εξωτερικών Άντονυ Ήντεν έφτασαν αεροπορικώς στην Αθήνα την ημέρα των Χριστουγέννων του 1944 για να οργανώσουν διάσκεψη με σκοπό την πρόληψη της επέκτασης του Εμφυλίου Πολέμου. Τρείς εβδομάδες αργότερα επετεύχθη συμφωνία στη Βάρκιζα. Κατόπιν πιέσεων του Τσώρτσιλ στα τέλη του 1944, ο Βασιλεύς Γεώργιος διόρισε τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Δαμασκηνό ως Αντιβασιλέα μέχρι την τελική επάνοδό του.

Τα βάσανα της Ελλάδας συνεχίστηκαν και μετά την κατάρρευση της Γερμανίας το 1945. Στις 31 Μαρτίου του 1946 διεξήχθησαν Γενικές Εκλογές - οι πρώτες σε διάστημα δέκα ετών - με την παρουσία Βρετανών, Αμερικανών και Γάλλων παρατηρητών. Τη νίκη πέτυχε ο ευρέως φιλοβασιλικός, λαϊκός συνασπισμός, καταλαμβάνοντας 231 από τις 354 έδρες. Την 1η Σεπτεμβρίου του 1946 διεξήχθη ψηφοφορία στην οποία το 69% των εκλογέων τάχθηκαν υπέρ της επιστροφής του Βασιλέως Γεωργίου Β΄, ο οποίος πέταξε από το Λονδίνο στην Ελευσίνα στις 27 Σεπτεμβρίου του 1946. Ο διάδοχος Παύλος και η οικογένειά του επέστρεψαν στο σπίτι τους στο Ψυχικό. Η κατοικία του Βασιλέως στο Τατόι είχε υποστεί σημαντικές ζημιές κατά τον πόλεμο.

Ο ανταρτοπόλεμος συνεχιζόταν στα βουνά - αλλά οι ΗΠΑ υποσχέθηκαν στρατιωτική και οικονομική βοήθεια στις χώρες που απειλούνταν από τον κομμουνισμό, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας και της Τουρκίας. Σύμφωνα με τις ειρηνευτικές συνθήκες των Παρισίων, το Φεβρουάριο του 1947 τα Δωδεκάνησα παραδόθηκαν στην Ελλάδα από την Ιταλία.

Το άγχος του πολέμου είχε αποδυναμώσει την υγεία του Βασιλέως Γεωργίου Β΄. Λίγο μετά την ετήσια παρέλαση της 25ης Μαρτίου, όπου πρωτοστάτησε, εξουθενώθηκε και πέθανε από αιφνίδια ανακοπή καρδιάς την 1η Απριλίου του 1947 στα 57 του χρόνια. Καθώς δεν είχε παιδιά, τον διαδέχτηκε ο νεότερος αδελφός του που έλαβε τον τίτλο του Βασιλέως Παύλου Α΄, ορκιζόμενος Βασιλεύς το βράδυ της ημέρας του θανάτου του αδελφού του. Ο τωρινός Βασιλεύς Κωνσταντίνος Β΄ ορίστηκε νέος Διάδοχος. Ήταν έξι χρονών, και περπάτησε δίπλα στον πατέρα του πίσω από το φέρετρο του Θείου του κατά την επίσημη κηδεία στην Αθήνα.